Thuis!

Lieve mensen,

Ik ben gisten veilig thuisgekomen. Ik bleek een vlucht eerder geboekt te hebben dan de anderen. Ik was op het vliegtuig op hen aan het wachten. Geshela stond in een hele lange rij bij de douane en ik was bang dat zij hierdoor hun vlucht zouden missen. Toen de boarding tijd om was vroeg ik naar de lijst van passagiers en toen bleek dat zij niet op de lijst stonden van mijn vlucht. Ik heb toen snel ( onder het goedkeurende oog van een jonge steward) een bericht geplaatst op onze groeps-app maar die blijken ze veel te laat gelezen te hebben met de nodige onrust bij hen als gevolg. Jammer.

Deze reis kan met recht een spirituele reis genoemd worden. Ik heb kunnen ervaren dat mijn angst om alleen te reizen, ook in het donker, niet altijd terecht is. Ik heb veel aardige mensen ontmoet en dat heeft me echt goed gedaan. Ook de beoefening van geduld heeft ervoor kunnen zorgen dat mijn geest positief is gebleven ondanks alle hindernissen die ik ervaren heb. Voor mij slaat de balans van deze reis duidelijk naar de positieve kant uit. Met name Sarnath en Dharamsala springen er voor mij als hoogtepunten uit. Ik ben rijker thuisgekomen dan ik vertrok. India is een fantastisch land. Ik heb er enorm van kunnen genieten en ik kom er graag weer terug. Dank voor al jullie reacties en ik zal de komende tijd nog foto’s en filmpjes bijplaatsen die ik eerst nog moet uploaden... eindelijk weer stabiel internet!

Een hartegroetvoor deze mooie planeeten voor alle levende wezens, zichtbaar en onzichtbaar met wie we samen in dit universum vertoeven. Fabiola

BodhGaya en Sarnath

Vrijdag de 13-de van Bodh Gaya naar Sarnath gereden. Dat voelt als een prettige richting. Onderweg nuttigen we een ontbijt in een soort garage waar tegen de muur in een hoek een stapel aardappelen ligt en op een zware houten tafel andere groenten. We krijgen Indiaas brood (djapatty) en daarbij gekruide aardappelen. Ondanks dat alles er armetierig bijstaat smaakt het heerlijk. Het ontbijt valt dan ook goed op de maag en geeft een goede basis voor de rest van de reis. Deze weg is goed aangelegd maar men is overal tegelijk bij bepaalde plaatsen overgangen aan het maken waardoor de doorstroom toch steeds opnieuw wordt tegengehouden. Mogelijk dat de logistiek achter deze aanpak is dat ze dan overal tegelijk op hetzelfde moment de benodigde materialen kunnen aanleveren. Grote betonnen constructies staan nu overdwars op de weg uitkijkende op een plaatselijke zandweg. Het geheel doet wat overdadig aan.

Tijdens de middag belanden we bij Domino pizzeria waar ik eigenlijk helemaal geen trek in heb, maar ik bestel een kleine kruidige pizza die met cheddar nog redelijk is.

We komen aan in Sarnath waar ons een gast house van de Tibetaanse universiteit wacht. Grote rustige kamers met uitzicht op groen, eekhorentjes en een soort licht grijze mereltjes en een duif die voor mijn raam een kijkje naar binnen komt nemen. Ik voel me hier zeer welkom en ik merkt dat de natuur datgene is waar ik echt van bijkom.

Zaterdag 14-10

Vandaag is het plan dat we eerst naar de stupa gaan en in de namiddag rond 16:00uur naar Varanasi waar we een hindoeïstisch ritueel bij gaan wonen. Daar heb ik veel zin in. We dralen wat rond bij de ruïnes van Sarnath en zoals Geshela dan onhandig kan zeggen: ”now sit and pray” hij gaat een bankje verder zitten om dat ook te doen. Zo werkt dat niet bij mij. Ik kan niet op commando bidden. Ik doe wel mee uit respect maar er is geen verbinding met mijn hart. Nadat we aansluitend een paar keer om de stupa hebben gelopen wil de groep terug naar het hotel. Ik besluit te blijven en mijn eigen weg te volgen. Ik kom tot rust, herstel de verbinding met mijn hart. Ik besluit het roer om te gooien en wil iets aan de groep geven. Een aandenken aan de positieve dingen. Ook voor mezelf. Deze gedachten trekken me uit een negatieve sfeer die als een soort geladen jas om mijn lichaam gekneld zit. Ik wil de groep toespreken en dan in het Engels zodat Geshela er ook nog wat van meekrijgt. Ik besluit het park te verlaten en bij de kraampjes aangekomen herinner ik me van de vorige keer dat hier een bijzonder Boeddhabeeld is in het museum. Ik besluit daar eerst heen te gaan. Ik mag me aansluiten bij mensen uit Nieuw Zeeland die een privé gids hebben. Ik voel me welkom. Ze kijken me vriendelijk aan en tonen belangstelling. We komen bij het boeddhabeeld aan en dan gebeurt er iets in me. De gids praat over de glimlach van deze Boeddha maar ik ervaar zijn glimlach. Hij lacht naar me. Ik kan wel huilen. Ik neem afscheid van deze vriendelijke mensen en blijf bij deze Boeddha. Ik bereid me voor op wat ik wil zeggen aan de groep. Ik wil de positieve herinneringen bekrachtigen omdat de balans wat mij betreft zo nu en dan meer naar het negatieve neigt. Ik bedank de Boeddha voor dit gesprek van hart tot hart en loop blij het museum uit.

Ik loop naar de kraampjes op zoek naar een copy van dit Boeddhabeeld en wil dit aan elk groepslid geven. En ik slaag. Ik besluit te voet terug te lopen naar mijn kamer want er is nog veel tijd over. Onderweg zie ik een enorm groot boeddhabeeld. Ik loop er heen en kom in een bijzonder mooi aangelegde tuin met fonteinen en lotusbloemen uit. Het boeddhabeeld blijkt een copy te zijn van het grootste boeddhabeeld wat vernietigd werd in Afghanistan. Het beeld hier is 88,9 meter hoog. Indrukwekkend. Het oorspronkelijke beeld werd “de lichtdrager” genoemd. Het zou de Boeddha betreffen die vóór Boeddha shakyamoenie verschenen was gaan. Ik ben onder de indruk. Het voelt als een cadeau. Vervolgens kom ik op mijn wandeling nog een stupa tegen. Deze stupa blijkt gebouwd op een plaats waar de Boeddha zijn vijf leerlingen terugvond die hem in Bodhgaya hadden verlaten nadat hij de middenweg was opgegaan. Ook dit voelt als een cadeau.

Daarna vertrekken ik met de anderen samen naar Varanasi. Het voelt nu heel anders dan een paar jaar geleden. Wij rijden nu in een taxi en dat geeft meer onderlinge afstand. Daar aangekomen blijkt al dat de oorspronkelijk plannen in duigen vallen. Ik besluit opnieuw zelf e.e.a. te gaan ondernemen. Ik krijg daar de smaak van te pakken. Ik spring nog net op tijd op een boot die door een echtpaar uit nieuw Zeeland (opnieuw!) is gehuurd samen met een privé gids. Zij vinden het geen enkel probleem dat ik me aansluit. We varen over de Ganges wat een bijzonder brede en indrukwekkende rivier is. We varen richting de plaats waar lijken gecremeerd worden. Er branden wel 11 vuren tegelijk. Per lijk heb je 330 kg hout nodig. Er worden twee lagen aangebracht daar komt dan het lijk op te liggen en dan komt er nog een houtlaag boven op het lijk. Het lijk wordt voor die tijd nog een keer ondergedompeld in de rivier. Vaak is het dan de oudste zoon die het vuur mag aansteken. Het is niet de bedoeling dat er al teveel gehuild wordt omdat de voorouders dan ook verdrietig zouden worden en omdat de ziel die naar de grootouders gaat dan ook niet echt leuk vertrekt. Ik zou het niet erg vinden als er gehuild wordt tijdens mijn crematie. Als iedereen daar blij zou staan doen zou me dat het gevoel geven van: “zo, daar zijn we dan ook mooi vanaf”. Misschien dat ik dan boos zou worden en stiekem nog een streek uit zou halen in dat onzichtbare veld. Het is allemaal maar net hoe je het bekijkt. Ik vond het niet naar om naar die verbrandingen te kijken. Ik vond het mooi en respectvol. De dood hoort zo bij het leven. Daar is niks naars aan. Onder de indruk varen we terug om net op tijd aan te komen voor het hindoeïstische ritueel waarmee een ode gebracht wordt aan de Ganges. Heel indrukwekkend. Ik zie het geheel vanaf de boot waarop wat plastic stoelen zijn neergezet. Ik voel me heel blij. Ik vraag na afloop aan een jonge man waar je in de buurt lekker kan eten. Na afloop ga ik daarheen en heb een heerlijke vegetarische maaltijd met volkoren rijst gegeten. Blijkt er een vrouw uit Rotterdam naast me te zitten. Heerlijk met haar gepraat. Zij reist alleen en geeft aan zich niet onveilig te voelen. Ik krijg nog een tip van hoeveel roepies ik moet betalen voor mijn rit terug naar Varanasi. Ik hoef niet eens te zoeken naar een riksjar. Iemand stapt op me af, ik noem het bedrag, hij gaat akkoord. Hij blijkt een prima chauffeur die me met veel getoeter veilig op de plaats van bestemming afzet. Ik voel me haast zweven van geluk. Geshela blijkt wat yoghurt voor me gekocht te hebben. Die ga ik morgen proeven.

Zondag 15-10

Laatste dag in Varanasi

Ik heb heerlijk geslapen, misschien voor het eerst deze vakantie… en spring opgeruimd vroeg de veren uit. Ik eet de typische yoghurt uit de streek die Geshela voor me had gekocht als ontbijt en besluit vandaag alleen op pad te gaan. De yoghurt zit in een wegwerp kommetje van een soort baksteen. Die zelfde soort kommetjes worden hier ook gebruikt om thee uit te drinken. Het smaakt heerlijk en het is goed voor het milieu. Ik wandel naar de grote stupa. Het is nog erg rustig op de weg en hoewel de zon schijnt is het koel en wat nevelig. Bij iedere voet die ik op de grond plaats denk ik aan de Boeddha. Hij heeft hier gelopen. Hoe was het toen? Waarschijnlijk was het toen nog een jungle, mogelijk met dezelfde groene papegaaien, eekhorentjes, vlinders en uiteraard ook herten en reeën. Hij gaf toen zijn eerste onderricht ( het eerste draaien van het dharmawiel) bij een hertenkamp. Vandaar dat op kloosters vaak twee reeën liggen met tussenin een dharmawiel. Hij leefde van de jungle. Ik kan hier goed voelen hoe zacht de natuur kan zijn en er hangt een sfeer van vriendelijkheid. Het doet me denken aan een oproep van een Maori stamhoofd tijdens een congres in Brussel vorig jaar. Zij sprak de zaal aan met een dringend verzoek beter met het milieu om te gaan. De Dalai lama was hierbij aanwezig en was toen duidelijk ook aangedaan door haar oproep. Door de industrialisatie is er steeds minder jungle over en kunnen stammen die daarin leven steeds moeilijker leven. Hoe makkelijk leven wij? Is dit het leven wat we willen leven? Een leven van uur tot uur onder het motto tijd is geld… hoe mooi zou het zijn als je gewekt werd door de geluiden van de jungle, de frisse lucht, geen stress maar leven met wat de natuur je geeft. Mogelijk is onze drang om dingen te bezitten wat ons uiteindelijk uit dat aards paradijs heeft verjaagd. De appel die Eva plukte, niet uit levensbehoefte maar uit gehechtheid. We willen deze aarde waaruit wij zijn voortgekomen volledig beheersen. Bronnen worden opgekocht uit winstbejag terwijl we er allemaal gratis toegang toe zouden kunnen krijgen. Hoelang gaat dit nog goed?

Arme ondervoede kinderen met een vies t-shirt aan rennen naar me toe en wijzen naar hun buik en mond. Of ik wat te eten voor ze heb. Helaas… niets bij me. Zij zouden als ze nog in de jungle woonden niet zo hongerig hoeven te zijn. Deze ellende hebben we samen gecreëerd op basis van onwetendheid, gehechtheid en afkeer. De drie vergiften zoals ze in het boeddhisme worden genoemd. Deze mijmeringen gaan door me heen. Aangekomen bij de stoepa ben ik een van de eersten. Ik voel me zo gelukkig daar. Het gras voelt nat en ik besluit te gaan dauwtrappen. Wat een heerlijk gevoel om zo te lopen. Hoe zacht is de aarde en hoe vriendelijk wordt iedere voetstap ontvangen. Heel wat anders dan op beton lopen. Ik strijk neer op een stapeltje grote bladeren die ik op de grond gevonden heb en die me wat tegen het vocht beschermen. Ik concentreer me op mijn ademhaling zoals ik dat geleerd heb. Het gaat hier vanzelf. Ik voel heel veel liefde en welkom dat ik er ben. Er vliegt zo een uur voorbij. Daarna concentreer ik me op wat “de vier onmetelijke gedachten” wordt genoemd:

mogen alle levende wezens vrij zijn van lijden en de oorzaken van lijden

mogen alle levende wezens geluk vinden en de oorzaken van geluk

mogen alle levende wezens in gelijkmoedigheid verkeren zonder voorkeur voor naasten en afkeer van vreemden

mogen alle levende wezens nooit gescheiden zijn van de grote gelukzaligheid van volledige bevrijding.

Deze gedachten vind ik heerlijk. Ze sluiten ook mooi aan bij de vier edele waarheden die de Boeddha in dit park heeft verkondigd samen met het achtvoudige pad en de 5 voorschriften aangaande goed gedrag. Op een gegeven moment raak ik wat uit mijn concentratie door de groene papegaaien die om de stupa cirkelen. Ik kijk om me heen en zie opeens de andere groepsleden op een paar meter afstand langs me heen lopen. Ik sluit me bij hen aan en we vertrekken naar het museum waar ik gisteren heen was. Het museum voelt nu heel anders. Ik besluit naar mijn bijzonder vriendelijke Boeddha te gaan en blijf daar een poosje zitten en vervolgensstonden we weer buiten. Ik heb spijt dat ik mijn meditatiegrond verlaten heb. De groep wilverder gaan naar de grote staande Boeddha waar ik gisteren was geweest. Ik besluit naar een boeddhistisch klooster te gaan wat ik nog wilde zien. Ik vervolg mijn eigen weg en gaande de wandeling kom ikbij van alle indrukken.

In en rond Bodh Gaya

We hebben Dharamsala verlaten en ik heb rustig uitgeslapen in Delhi als tussenstop naar Bodh Gaya en genoten van de zon die aan de achterkant van het hotel mijn kamer binnendrong. Uitzicht op een muur die de natuur duidelijk aan het heroveren is. Er staan wat bomen waarvan de bladeren bedekt zijn met stof. De aarde is dan ook zanderig en ligt vol puin. Blijkbaar is het te duur om dat af te voeren… dus blijft het gewoon liggen. Het blijft mij verbazen dat hier niet meer ziektes uitbreken. Ontbijt gehad met watermeloen en toast met jam en banaan. Ook wel een welkome variatie. Daarna met het vliegtuig van Delhi naar Gaya. In het vliegtuig een leuk artikel gelezen over Jamnalal Bajaj. Zijn favoriete mantra was: “It is not kingdom I desire, nor heaven, nor release from rebirthing. What I desire is the destruction of the pains of creatures scorched by sufferig”. Geweldig! Dit sluit heel goed aan bij mijn visie op het leven. Hij was een aanhanger van de visie van Mahatma Gandhi en werd door hem zijn vijfde zoon genoemd. Hij was een ondernemer, vrijheidsstrijder en een visionair. Zo heeft hij enorm gestreden voor de rechten van de “untouchables” en naast een heleboel andere zaken steunde hij ook de ayurvedische traditie waar mijn broer Koen nu hopelijk de vruchten van plukt. Koen is naar Kerala voor een kuur van drie maanden waarbij ze een groot gezwel bij zijn amandel gaan behandelen. Laten we allemaal hopen op welslagen!

Aangekomen in Bodh-Gaya blijkt het in vergelijking met eerdere reizen nu veel rustiger, omdat de Dalai Lama hier niet is. We hebben een paar keer om de bodhy-tempel gelopen. Deze plek heeft een bijzondere vibratie. Dit is dus de plek waar de Bodhi-boom (ficus religiosa of moerbeiboom) staat waaronder Prins Siddhartha de verlichting bereikte en de ontwaakte werd genoemd, de Boeddha. De boom die er nu staat is dus een van de loten hiervan. Morgen ga ik extra vroeg uit de veren (4:30uur om precies te zijn). Vanaf 5:00uur kan je er terecht en dan is het nog lekker koel en rustig. Lijkt me een bijzondere ervaring. Ik ga alleen. Blijf er tot 8:15 en dan ga ik ontbijten om 8:30uur met de anderen. Overdag is het hier 32 graden. Lekker zweten dus.

10-10 zijn we om 4:30! vertrokken met een taxi naar de Gierenberg (Rajgir) en daarna naar Nalanda. Het was een dolle rit. Rajgir is een berg waar de Boeddha geregeld kwam en waar hij de hartsoetra heeft onderwezen. Omdat niet iedereen meer de jongste is, hebben we besloten dat een van ons met twee dragers de berg op mocht. Dat was ook wel bijzonder. Wat een sterke mannen! Ook hier weer veel bedelaars langs de weg. Heel innemend vond ik hoe Geshela een blind en gehandicapt meisje wat op de grond zat haar gezicht streelde met zijn vinger… de glimlach van dat meisje! Heel erg mooi gebaar vond ik dat. Uiteraard hebben we boven op de berg de hartsoetra gereciteerd die ik altijd aangrijpend vind op een bepaalde manier. In deze soetra wordt uitgelegd hoe alles onderling afhankelijk is: vorm is leegte en leegte is vorm…. Etc. Leeg van een onafhankelijk, uit zichzelf bestaan. Dat inzicht heeft mij erg geholpen m.n. bij diagnostiek. M.n. zorgverzekeraars begrijpen niet dat een diagnose een momentopname is en niet een permanente toestand. Dat ook diagnosen onderling afhankelijk ontstaan wordt in de psychologie dan weer goed uitgelegd in het biopsychosociaal model. Dat even terzijde. Daarna zijn we 15 km verderop naar de kloosteruniversiteit Nalanda geweest. Tussen de 5-de en 12-de eeuw kende deze universiteit een enorme bloeiperiode. Het was de eerste internationale universiteit van de wereld. Er woonden in die tijd 10.000 studenten en er waren zo’n 1500 leraren. Het is dan ook een zeer uitgestrekt gebied van 14 hectare ommuurd en met vier toegangspoorten, elk in een van de vier windrichtingen. Wij gingen via de oostpoort naar binnen. Interessant is dat ze in die tijd wel al bakstenen kenden maar die stapelden ze op elkaar en ipv cement ertussen gebruikten ze stro en modder of koeie-vlaaien. Het grappige is dat ze bij de restauratie ook bakstenen hebben gebruikt maar die werden al snel zwart. Zo’n goede bakstenen als weleer zijn tegenwoordig blijkbaar moeilijk te maken. De gids vatte dit mooi samen met: “old is gold”. In het totaal zijn er 11 kloosters opgegraven maar er zit nog heel veel onder de grond. De kleine cellen waren voor de monniken (1 cel p.p.) en de leraar kreeg een grotere cel met een verhoging waarop hij mocht zitten en slapen. De cellen kenden een vorm van airco. Elke gemeenschap had zijn eigen waterput en voedsel-resevoir. Bij de opgravingen bleek er zelfs nog goed geconserveerde volle rijst in te zitten! De Boeddha heeft zelf ook les gegeven in Nalanda en kwam er graag. Destijds lag dit ook in een mangobos. Er werd boeddhisme onderwezen zowel Hinayana als mahayana, grammatica, logica en medicijnen en zo meer. Er bestaan verschillende theorieën over de naam Nalanda maar de leukste vond ik dat het bestaat uit Nalam en Da. Nalam betekend lotus wat symbool staat voor wijsheid en Da heeft de betekenis van geven. Plaats waar wijsheid gegeven of onderwezen wordt. Behalve de Boeddha zelf die hier occasioneel les gaf zijn namen als Nagarjuna die daar als een hogepriester werd gezien. Aryadeva, de grondlegger van de middenweg in het boeddhisme, Asanga de grondlegger van de yogachara school en zijn broer Vasubandu. Hiuen Tsang (Mokshadeva) van wie ik nog nooit gehoord had trok veel leerlingen aan,

Basiskennis van de tripitaka werd als een soort toelatingsexamen bij de poort afgenomen. Wist je een aantal vragen niet correct te beantwoordden dan kwam je er niet in. Ook Padmasambhava heeft hier een tijd doorgebracht. Hij was de grondlegger van het lamaïsme in Tibet. Zoals vaker in de geschiedenis werd er gaandeweg boven op bestaande constructies gebouwd. De Turken hebben hier ooit een invasie gehouden en hebben toen veel vernietigd.

Op een gegeven moment heb ik afstand genomen van de groep om mijn eigen weg te kunnen volgen. Zo ben ik 12-10 in mijn eentje naar een grot gegaan (Mahakala-grove van zwarte basalt steen) boven op een berg waar de Boeddha zes jaar als een asceet heeft geleefd tot hij tot het inzicht kwam dat hij mogelijk wel de dood zou vinden maar geen verlichting. Het verhaal gaat dat hij uit zijn grot kwam en naar de rivier liep. Daar kwam een bootje langs waarop een meisje les kreeg in het spelen van een sitar (snaarinstrument). Haar leraar zei: als je de snaar te strak aanspant dan knapt hij, als je de snaar niet strak genoeg aanspant dan komt er geen muziek uit. Dit bracht de Boeddha tot het inzicht dat hij een middenweg moest bewandelen tussen uiterste ascese en luiheid. Hij heeft toen rijstepap gegeten en is pas nadat hij wat aangesterkt onder de bodhi-boom tot verlichting gekomen. Ik heb zeker een uur in die donkere grot doorgebracht. Dat was fantastisch en het gekke was dat naarmate ik er langer verbleef ik er nog langer had willen blijven. Ik kwam daar tot een diepe concentratie waardoor mijn geest heel helder werd. De Hindoe die alles aardigst tegen me was in de grot heeft me uitgelegd dat de grot niet is uitgehouwen maar zo was zoals hij nu is. De twee beelden van Mahakala zijn niet door mensen gemaakt maar zijn spontaan ontstaan. De ene Mahakala heeft zes armen maar geen gezicht en de andere vier armen. Hij vertelde dat in het hindoeïsme Mahakala gezien wordt als een aspect van Krishna. Hij gaf me ook een vierkante centimeter bladgoud wat ik op het boeddhabeeld mocht plakken. Ik heb het tussen zijn sleutelbenen geplakt. Een bijzondere ervaring. Ik zag steeds meer boeddha's in het zwarte basalt en hoewel de eerste indruk is dat het er donker was werd het er steeds lichter.

Helaas was mijn taxichauffeur ongeduldig geworden en is mij tot boven toe komen halen. Achteraf wel goed want de tocht naar beneden was niet geheel ongevaarlijk met een grote groep apen die graag wat koekjes van me wilden afpakken die ik gekocht had om de armen aan de kant van de weg wat pakjes uit te delen. Hij hield ze met een stok op afstand. Het voelde heel goed en bevrijdend om zo alleen op te trekken. Zo wordt deze reis behalve een reis met veel indrukken en ervaringen ook een spirituele beoefening met name van geduld. Ik zie de komende dagen als een uitdaging tegemoet. De rest van de avond doorgebracht bij de bodhi-tempel waar ik eerst bij allemaal prostrerende monniken en nonnen heb gebracht. Later bij een Tara beeld gezeten en daar haar mantra gereciteerd waarop een hond met zijn hoofd tegen mijn voet aan kwam liggen… zo lief. En daarna op een grasveld gezeten waar ik gemediteerd heb met vol uitzicht op de kruin van de bodhiboom. Toen de avond inviel kwam Geshela daar ook zitten maar hij is eerder weggegaan. Ik ben tot het donker gebleven tot een andere hond tegen mijn been aan kwam schuren. Niet zo lief. Uiteindelijk heeft een monnik me geholpen om van dat beest af te komen. Daarna naar een restaurantje gegaan waar we als groep de dag waren begonnen.

13-10

Het werd een onrustige en woelige nacht: veel lawaai, vochtig en heet en op een gegeven moment kwam ik er achter dat er toch een beestje was die het gezellig vond om ook in mijn bed te huizen met overal rode vlekjes op mijn lichaam als resultaat… als straf heeft elk beestje wat ik tegen kwam in de kamer de nacht moeten doorbrengen onder een lege plastic waterfles die als een stolp boven op ze stonden: zou ik hiermee een gevangenis in een toekomstig leven op me afroepen? Hoe dan ook, mijn kamer werd een soort park met op de kop staande flessen met een zielig beestje eronder. Ik bedacht me dat als Geshela nu zou binnenkomen hij zou denken dat de stoppen bij deze psycholoog volledig zijn doorgeslagen… bij het naderen van de ochtend zag ik ook wel de humor in van mijn daad en heb ik ze met een gul gebaar weer vrij gelaten. Ze liepen vrolijk verder zonder naar me om te kijken…

Paar dagen in en rond Mc Leod Ganj

Ma. 2-10 Yoga en naar waterval.

De yoga aan het Ram Yoga House was erg prettig. Gelukkig kwam het in me op om aan de yoga leraar te vragen of de tocht die ik wilde maken wel aan te raden is in mijn eentje. Nee dus: zonder gids veel te gevaarlijk! Hij was zelf ook een keer bijna verdwaald terwijl hij hier de weg redelijk goed kent. Dus heb ik besloten naar de waterval te gaan. Zoals alles wordt zo’n waterval enorm uitgebuit met kraampjes en troep. Dus ik ben steeds hoger geklommen tot ik niet meer verder kwam. Daar was het ongerept en op het geluid van water na stil. Daar heb ik een tijdje heerlijk zitten lezen en dan weer terug. Nog twee keer een ommegang om het paleis van de Dalai Lama gemaakt waar je uitzicht hebt over zijn paleis en tuinen en toen zijn we weer heerlijk gaan eten. Geen bijzondere avonturen vandaag. Morgen begint de les en ik besluit om 5:30 te vertrekken zodat ik misschien nog een plekje voor de anderen kan regelen. Hun plekjes zouden allemaal weg gehaald zijn. Die van mij niet. We zien het wel. Tas staat klaar, ik heb gedoucht. Van nog even wat in bed lezen en morgen wat poedelen en op naar de les!

Di 3-10

Eerste les van de Dalai Lama. Om de essentie van mededogen uit te leggen haalde hij een onderzoek aan waarin een kind een bal op een helling duwt. Dit filmpje wordt getoond aan een baby van 6 maand in de pre-verbale periode. Als de baby ziet dat het kind geholpen wordt door een ander kind dan zie je dat de baby blij kijkt. Als het kind verhinderd wordt door een ander kind dan zie je dat de baby ongelukkig kijkt. We hebben elkaar nodig en zonder mededogen lukt dat niet. In de namiddag was ik moe en heb ervoor gekozen op een rustige plek te eten. Daarna heb ik een Tibetaanse massage gehad. Heerlijk. Om 18:00uur zouden we elkaar treffen in het hotel om samen te gaan eten. Om 18:05 was ik er en bleek iedereen vertrokken. De groep lijkt erg geteld op punctueel. Hier moet ik dan weer erg aan wennen, zeker tijdens een welverdiende vakantie.

Soit…

Wo 4-10

Tweede les in de ochtend (in totaal vier dagen). Daarna samen geluncht op een terras wat ik eerder in een van mijn omzwervingen had ontdekt. Soep en dan samen met Geshela naar een tantrisch klooster waar de Karmapa gewoond heeft. Om politieke redenen is dat nu niet meer zo. Gedoe tussen India en China denk ik. Daarna naar Norbulingka, een centrum voor kunst en cultuur. Heel erg geweldig, mooi gelegen in een soort aards paradijsje. Vol bloemen en struiken en kabbelende beekjes. Daar zou ik een paar dagen kunnen blijven rondkijken en meedoen… dan nog een nabijgelegen nonnen klooster bezocht waar we met twee studiegenoten van Geshela nog een thee dronken. Dan weer met een dolle taxiritjes de berg op. Een lekker maaltijd in een zeer goed Tibetaans restaurant. We bestellen allemaal iets anders zodat we een mix van allerlei verassingen kunnen genieten. Zo’ n dag vraagt om een goede nachtrust. Het is hier zeer gehorig en ik hoor net als in een studentenhuis een man iets doen waarvan de geluiden…. Brrr… en dan tv geluid erbij en Indiaas gezang. Het mag gezegd worden dat het hier bruist!

Lang leven de oordopjes!

Do 5-10

Derde les in de ochtend. In de namiddag eigenlijk alleen een beetje rondgehangen… een pint lassigedronken en een soort van rijstepap met kruiden gegeten… heerlijk!

Vr 6-10

Lang-leven initiatie witte Tara ontvangen de ochtend. Daarna een man ontmoet die Dorje heet en Tanka schilder bokt te zijn. Met veel plezier samen met een Franse psychiater in opleiding uit Parijs mantra’s gezongen en een mooie goudgele katha opgehouden bij het langslopen van zijnde heiligheid die voor zijn leeftijd er flink de pas in heeft en daarbij geholpen wordt door een grappig uitziende man met een mega-snor.

In de namiddag samen naar het gouvernement van Tibet gegaan. Daar een rondleiding gehad wat heel interessant was. In 1960 besloot de Dalai lama dat er een democratie ingesteld moest worden. Hij was toen zelf nog maar iets van 24 jaar. Als je op zo jonge leeftijd zoveel inzicht hebt dan zegt dat wel wat, toch? Er zijn geen politieke partijen zoals wij die kennen. Wel zijn er opponenten zodat e.e.a. wel kritisch bekeken wordt voordat iets wordt aangenomen. Ook zijn er twee leden van Europa en twee van Amerika aanwezig die de Tibetanen in deze delen van de wereld vertegenwoordigen. In 2011 heeft de Dalai lama afstand genomen van zijn politieke taken, maar er staat om hem te eren nog steeds een troon waar hij destijds plaats nam. Daarna een rondleiding gehad bij een tentoonstelling over Tibetaanse geneeskunde wat heel erg interessant was. De Tibetaanse geneeskunde is enorm gecultiveerd en kent een enorm scala aan kruiden en mineralen die ingezet worden bij verschillende aandoeningen waaronder dus ook kanker. Er wordt een persoonlijke diagnose gesteld waarna specifiek samengestelde medicatie wordt voorgeschreven. Heel boeiend en overtuigend. Daarna nog een heerlijke wortelcake genuttigd op een gezellig terras en dan weer terug.

ZA. 07-10

‘S ochtends vroeg uit de veren want om 7:00uur vertrokken we naar twee kloosters in de bergen allemaal in de buurt van Palampur waar we een ontbijt hadden in wat wij een garage zouden noemen maar dan met wat tafeltjes en aan de buitenkant een keukentje met wasgelegenheid. Ook weer heerlijk gegeten. Dan naar een klooster genaamd SerabLing wat “plaats van wijsheid” betekend. Heel indrukwekkend. De monniken waren aan het trommelen en op cymbalen aan het slaan waarbij uit een soort toeter een soort van geblaf van honden kwam. We zagen ze niet maar het klonk dramatisch. In de tempel een mega beeld van Maitreya wat een enorm effect op mij had. Opnieuw shaken van mijn lichaam zondagmiddag dat ik erbij moest gaan zitten. De anderen gingen verder maar kwamen al snel weer terug en ook ik moest shakend en wel weer verder. Dit heeft mij enorm veel energie gekost want ik dacht dat ik knock-out ging. Gelukkig was dat niet het geval. Een zegening van Maitreya? Wel een bijzonder ervaring. Daarna naar een mooi gelegen klooster in een vallei met ook weer een reusachtige boeddhabeeld.

Aansluitend in een hutje langs de weg heerlijke vers gemaakte momo’s gegeten. Een soort van Ravioli maar dan gevuld met aardappel en kruiden. Dan weer een dolle rit naar het vliegveld Kangra waar we 17:05 een propeller vliegtuig namen naar Delhi waar we deze keer een heerlijk schoon en goed hotel hadden… met snel internet zodat ik ook wat foto’ kon bijvoegen… heerlijk!

Dharamsala salsa

Het was een merkwaardige dag vandaag. 8:00uur ontbijt met pannenkoek en cappuccino, of in elk geval iets wat erop lijkt. Tegenover mij een 23 jarige dame die architectuur studeert en die zichzelf had getrakteerd met een dagje Dharamsala voor haar verjaardag. Ze zat zo te genieten. Wat knap, zo zelfstandig op die leeftijd. Daarna moesten we in de rij voor het verkrijgen van een toegangspas tijdens de lezingen van de Dalai Lama startend op 03-10. Daarna naar de tempel grenzende aan het paleis van de Dalai Lama. We mochten ook naar speciale Boeddha's zoals Mahakala. Dit is slecht één keer per jaar te bezichtigen. Hebben wij mazzel! Voor elke Boeddha een katha neergelegd ( zo een Tibetaanse witte sjaal). Plekje gereserveerd met onze namen erop bij een gedeelte waar naar het Frans vertaald zal worden. Fm radiootje gekocht voor de ontvangst. Ik voelde vanaf het begin van de reis spanning in mezelf en ik blijk gevoelig voor toonzetting. Ik merkte dit ook aan mijn lichaam en heb vervolgens gekozen mijn eigen gang te gaan in de namiddag. Dat bleek een goede keuze. Mijn hart ging enorm tekeer van de spanning en mijn lichaam trilde alsof ik in shock was. Heb een terras uitgezocht waar ik tot rust kon komen. Ik bleek een uniek plekje gevonden te hebben met uitzicht op het paleis en de bergen. Er vlogen steeds arenden en raven over maar die lieten zich moeilijk fotograferen. Een stukje verder naar beneden zag ik een tempel. Die sprak me erg aan. Nadat ik wat rustiger was ben ik eerst terug naar het hotel gegaan waar ik Tenzin tegenkwam. (een vriend van Geshela, bijn alle monniken heten Tenzin… eenvoudigweg omdat de Dalai Lama Tenzin Gyatso heet…). Ik vertelde dat ik naar die tempel toe zou gaan en toen bleek dat “zijn tempel” te zijn. Er wonen 30 monniken. Daar aangekomen eerst een tijdje in de zon gezeten op een terras met uitzicht op de vallei en het paleis. Een boek gelezen tot dit werd onderbroken door monnik Maitri Avalokita. Een hele bijzonder man die me liefdevol toesprak en met veel inspiratie. Hij geeft al jaren meditatielessen o.a. in de Lam-Rim ( pad naar verlichting). Hij zou vroeger christelijk monnik geweest zijn en is toen overgestapt naar boeddhistisch monnik. Hij heeft ook Tibetaanse geneeskunde gestudeerd en gaat een centrum openen in Dharamsala gespecialiseerd in huidproblemen. De spanning in mijn lijf trok weg tijdens dit gesprek. Heel bijzonder. Hij had kool om zijn ogen en wij konden het op een heleboel punten goed met elkaar vinden. Erg bijzonder. Hij trok verder en vervolgens kwam een Finse dame bij me zitten die over haar wandelingen vertelde. Dit lijkt me dus ook erg leuk om te doen. Het begon te regenen waardoor ik een plek zocht om te schuilen. Een voorbijlopende monnik verklapte me dat ik in de tempel mocht, maar dat die op slot zat en dat de sleutelbos aan de deur hing. Logisch, toch? Ik voelde me net een stripfiguur op avontuur. Een vreemde bos sleutels zeg. Ik dacht: ik ga wel langs de zijkant naar binnen maar links lukte het me niet, en rechts klikte het slot open wat me met een trap tot op het dak bracht… ook niet echt de bedoeling. Dus terug naar beneden, slot dicht en dan toch maar de grote toegangspoort proberen. Ik was bang dat achter die poorten een ritueel zou plaatsvinden en dat er geschokte monniken op zouden kijken bij het zien van mijn verschijning. Met een “klang” geluid ging een zwaar slot open en vervolgens gingen twee grote rode poorten voor me open… Het was donker in de tempel op de verlichte boeddhabeelden na. Het trillen in mijn lichaam was er weer en na een groet aan de boeddha's gebracht te hebben kwam alle spanning in mij vrij. Ik heb zeker twee uur in mijn eentje in de tempel doorgebracht en een fijn gesprek met de boeddha's gevoerd, die ik ook op foto mocht vastleggen. Waar ik ook stond, ze hielden me in de gaten. Buiten barstte een onweer los gevolgd door zware regenval en ik was bang dat ik niet meer terug de berg op zou kunnen of dat die poorten spontaan op slot zouden gaan, of dat een boze monnik me met een bezem de tempel uit zou jagen en ik als een geslagen hond door de regen de berg op zou moeten vluchten, waar trouwens in de winter beren je pad kunnen kruisen… en ik moest zo onderhand ook naar de wc. Ik besloot het Boeddha-onderonsje te staken en sloop via de grote dubbele poort terug naar buiten. Alsof ik de film achteruit spoelde sloot ik met diezelfde rare sleutels het slot meet een “klang”. Het regende nog steeds. Buiten rinkelde een bel: etenstijd voor de monniken. Ik vroeg aan de kok waar ik een wc kon vinden en hij verwees me naar boven. Ik ging naar boven en kreeg daar een fantastisch uitzicht over de tempel. Een bejaarde en wijs ogende monnik wist me te vertellen dat ik toch beneden moest zijn... Ik liep die kant op en werd geroepen door… Tenzin! Hij wees me de weg en nodigde me uit in zijn kantoor. Hij vroeg of ik thee wilde. Wat een lief en welkom idee!. Het toilet bleek zo’n typisch Indiaas toilet. Hier in India prefereer ik dit boven een westers toilet. Indiase mensen weten niet goed hoe ze met zo een wc-pot om moeten gaan en maken er een smeerboel van. Terug in het kantoor van Tenzin kreeg ik een heerlijk kruidige koffie. Hij heeft zichzelf in zijn kantoor omgeven met foto’s van allerlei bijzondere mensen waaronder Mahatma Gandhi. Een enorm mooie foto van het landschap om de potala heen… echt een fantastische plek. Ik vertelde dat de tempel me zo goed had gedaan en dat mijn geest weer tot rust was gekomen. Hij beaamde de bijzondere sfeer in de tempel. Alsof een lichtblauwe kleur healing gaf. Ik vertelde ook over mijn plan om een wandeling te gaan maken. Of hij een kaart had? Tenzin veerde recht en bracht me een kaart met een routebeschrijving van waar ik heen wil. Hoe fantastisch! Ik mocht twee kaarten meenemen. Na de koffie klaarde de lucht op en klom ik via gevaarlijk scheef-hangende trappen weer naar het hotel. Het was bijna zes uur en tijd om te eten. Blijkbaar hadden ze dat in de groep ook bedacht en we gingen naar een restaurant. Zij hebben vanmiddag om het paleis gelopen. Dat ga ik binnenkort ook doen, we hebben alleen in de ochtend les, dus tijd zat daarvoor. Tijdens het avondeten kwamen we “Grace” tegen die we in het vliegtuig naar Dharamsala hadden ontmoet.. we gaan samen om 8:00uur yoga doen. 

Dus dat was vandaag . Ik ga zo maar weer mijn oordoppen indoen want er jengelt weer luid Indiase filmmuziek. Morgen vroeg uit de veren voor yoga! Foto' volgen nog...

Eerste avonturen in Dharamsala

Het was een merkwaardige dag vandaag. 8:00uur ontbijt met pannenkoek en cappuccino, of in elk geval iets wat erop lijkt. Tegenover mij een 23 jarige dame die architectuur studeert en die zichzelf had getrakteerd met een dagje Dharamsala voor haar verjaardag. Ze zat zo te genieten. Wat knap, zo zelfstandig op die leeftijd. Daarna moesten we in de rij voor het verkrijgen van een toegangspas tijdens de lezingen van de Dalai Lama startend op 03-10. Daarna naar de tempel grenzende aan het paleis van de Dalai Lama. We mochten ook naar speciale Boeddha's zoals Mahakala. Dit is slecht één keer per jaar te bezichtigen. Hebben wij mazzel! Voor elke Boeddha een katha neergelegd ( zo een Tibetaanse witte sjaal). Plekje gereserveerd met onze namen erop bij een gedeelte waar naar het Frans vertaald zal worden. Fm radiootje gekocht voor de ontvangst. Ik voelde vanaf het begin van de reis spanning in mezelf en ik blijk gevoelig voor toonzetting. Ik merkte dit ook aan mijn lichaam en heb vervolgens gekozen mijn eigen gang te gaan in de namiddag. Dat bleek een goede keuze. Mijn hart ging enorm tekeer van de spanning en mijn lichaam trilde alsof ik in shock was. Heb een terras uitgezocht waar ik tot rust kon komen. Ik bleek een uniek plekje gevonden te hebben met uitzicht op het paleis en de bergen. Er vlogen steeds arenden en raven over maar die lieten zich moeilijk fotograferen. Een stukje verder naar beneden zag ik een tempel. Die sprak me erg aan. Nadat ik wat rustiger was ben ik eerst terug naar het hotel gegaan waar ik Tenzin tegenkwam. (een vriend van Geshela, bijn alle monniken heten Tenzin… eenvoudigweg omdat de Dalai Lama Tenzin Gyatso heet…). Ik vertelde dat ik naar die tempel toe zou gaan en toen bleek dat “zijn tempel” te zijn. Er wonen 30 monniken. Daar aangekomen eerst een tijdje in de zon gezeten op een terras met uitzicht op de vallei en het paleis. Een boek gelezen tot dit werd onderbroken door monnik Maitri Avalokita. Een hele bijzonder man die me liefdevol toesprak en met veel inspiratie. Hij geeft al jaren meditatielessen o.a. in de Lam-Rim ( pad naar verlichting). Hij zou vroeger christelijk monnik geweest zijn en is toen overgestapt naar boeddhistisch monnik. Hij heeft ook Tibetaanse geneeskunde gestudeerd en gaat een centrum openen in Dharamsala gespecialiseerd in huidproblemen. De spanning in mijn lijf trok weg tijdens dit gesprek. Heel bijzonder. Hij had kool om zijn ogen en wij konden het op een heleboel punten goed met elkaar vinden. Erg bijzonder. Hij trok verder en vervolgens kwam een Finse dame bij me zitten die over haar wandelingen vertelde. Dit lijkt me dus ook erg leuk om te doen. Het begon te regenen waardoor ik een plek zocht om te schuilen. Een voorbijlopende monnik verklapte me dat ik in de tempel mocht, maar dat die op slot zat en dat de sleutelbos aan de deur hing. Logisch, toch? Ik voelde me net een stripfiguur op avontuur. Een vreemde bos sleutels zeg. Ik dacht: ik ga wel langs de zijkant naar binnen maar links lukte het me niet, en rechts klikte het slot open wat me met een trap tot op het dak bracht… ook niet echt de bedoeling. Dus terug naar beneden, slot dicht en dan toch maar de grote toegangspoort proberen. Ik was bang dat achter die poorten een ritueel zou plaatsvinden en dat er geschokte monniken op zouden kijken bij het zien van mijn verschijning. Met een “klang” geluid ging een zwaar slot open en vervolgens gingen twee grote rode poorten voor me open… Het was donker in de tempel op de verlichte boeddhabeelden na. Het trillen in mijn lichaam was er weer en na een groet aan de boeddha's gebracht te hebben kwam alle spanning in mij vrij. Ik heb zeker twee uur in mijn eentje in de tempel doorgebracht en een fijn gesprek met de boeddha's gevoerd, die ik ook op foto mocht vastleggen. Waar ik ook stond, ze hielden me in de gaten. Buiten barstte een onweer los gevolgd door zware regenval en ik was bang dat ik niet meer terug de berg op zou kunnen of dat die poorten spontaan op slot zouden gaan, of dat een boze monnik me met een bezem de tempel uit zou jagen en ik als een geslagen hond door de regen de berg op zou moeten vluchten, waar trouwens in de winter beren je pad kunnen kruisen… en ik moest zo onderhand ook naar de wc. Ik besloot het Boeddha-onderonsje te staken en sloop via de grote dubbele poort terug naar buiten. Alsof ik de film achteruit spoelde sloot ik met diezelfde rare sleutels het slot meet een “klang”. Het regende nog steeds. Buiten rinkelde een bel: etenstijd voor de monniken. Ik vroeg aan de kok waar ik een wc kon vinden en hij verwees me naar boven. Ik ging naar boven en kreeg daar een fantastisch uitzicht over de tempel. Een bejaarde en wijs ogende monnik wist me te vertellen dat ik toch beneden moest zijn... Ik liep die kant op en werd geroepen door… Tenzin! Hij wees me de weg en nodigde me uit in zijn kantoor. Hij vroeg of ik thee wilde. Wat een lief en welkom idee!. Het toilet bleek zo’n typisch Indiaas toilet. Hier in India prefereer ik dit boven een westers toilet. Indiase mensen weten niet goed hoe ze met zo een wc-pot om moeten gaan en maken er een smeerboel van. Terug in het kantoor van Tenzin kreeg ik een heerlijk kruidige koffie. Hij heeft zichzelf in zijn kantoor omgeven met foto’s van allerlei bijzondere mensen waaronder Mahatma Gandhi. Een enorm mooie foto van het landschap om de potala heen… echt een fantastische plek. Ik vertelde dat de tempel me zo goed had gedaan en dat mijn geest weer tot rust was gekomen. Hij beaamde de bijzondere sfeer in de tempel. Alsof een lichtblauwe kleur healing gaf. Ik vertelde ook over mijn plan om een wandeling te gaan maken. Of hij een kaart had? Tenzin veerde recht en bracht me een kaart met een routebeschrijving van waar ik heen wil. Hoe fantastisch! Ik mocht twee kaarten meenemen. Na de koffie klaarde de lucht op en klom ik via gevaarlijk scheef-hangende trappen weer naar het hotel. Het was bijna zes uur en tijd om te eten. Blijkbaar hadden ze dat in de groep ook bedacht en we gingen naar een restaurant. Zij hebben vanmiddag om het paleis gelopen. Dat ga ik binnenkort ook doen, we hebben alleen in de ochtend les, dus tijd zat daarvoor. Tijdens het avondeten kwamen we “Grace” tegen die we in het vliegtuig naar Dharamsala hadden ontmoet.. we gaan samen om 8:00uur yoga doen.

Dus dat was vandaag .Ik ga zo maar weer mijn oordoppen indoen want er jengelt weer luid Indiase filmmuziek. Morgen vroeg uit de veren voor yoga! Foto' volgen nog...

Delhi-Dharamsala

Na een vlotte vlucht van Schiphol naar Delhi (iets meer dan 7 uur en heldere lucht boven Delhi) moesten we ruim twee uur in de rij voor het afnemen van biometrische gegevens: alle vingers links en rechts en beide ogen werden gescand. Geshela ging hier met zijn Indiaas paspoort vlot doorheen maar moest vervolgens toch op ons wachten. Hij was zo lief onze koffers alvast voor ons te verzamelen. Dan ging er uiteraard wat mis met het vervoer naar het hotel: die zouden ons ophalen maar ja, ze waren er niet. Dus Geshela maar bellen in het Hindi en uiteindelijk kregen we twee taxi’s. Eenmaal in het hotel kwam de volgende verrassing: wc spoelt niet door, douche doet het niet, bed redelijk maar over de vloer allemaal beestjes. Ondertussen was het al 4 uur ‘s ochtends en ach, oordopjes in tegen al het getoeter en de sirenes en dan toch maar het grote slaapdonker in. Het gekke is dat ik dan toch mijn wekker om 8:00uur hoor afgaan. En dan volgt het voor mij inmiddels vertrouwde ritueel van een emmer volgieten met een spuit waarmee waarschijnlijk de wc wordt schoongemaakt en dan met een kleiner emmertje jezelf overspoelen, inzepen, afspoelen. Wel lekker koel na een toch bizarre nacht. Om 9:00 uur zouden we ontbijten maar eenmaal beneden -waar het bloedheet was- bleek er geen ontbijt te zijn. Geshela weer bellen en doen. We spreken samen af in mijn kamer want die is airco-koel en heeft twee fauteuils. Na een half uurtje met veel belletjes tussendoor komt dan iemand met een heerlijke chai, geroosterde witte broodjes en ei. De chai steekt er met kop en schouders bovenuit. Geshela, Peter en ik gaan op zoek naar een plek waar we geld kunnen wisselen. Ik heb natuurlijk geen cach tot grote verbazing van Geshela. De anderen hebben ook niet echt veel euro’s maar Geshela wil onderhandelen voor een goede prijs. Dat wordt duidelijk bij een zorgvuldig uitgekozen wisselkantoor. Ik zou een onbewust welwillend slachtoffer van bedrog kunnen zijn en waag me hier niet aan. Terug bij het hotel moeten we betalen voor het ontbijt maar ik begrijp dat dit niet de afspraak is en help Geshela met het overtuigen dat dit inclusief is. We krijgen het voor mekaar omdat er wordt gemopperd over het sanitair enzo. Uiteindelijk krijgen we ook korting op de taxi terug naar de luchthaven want vanmiddag vliegen we naar Dharamsala. Daar heb ik zin in. Weg van al het stof en rotzooi langs de weg. Ik hoop wat schone berglucht te vinden. Terwijl ik dit schrijf kloppen twee mannen aan: ze komen de wc repareren! De ene gaat op de fauteuil schaamteloos naar mij staren terwijl de ander met een tang het sanitair te lijf gaat. Misschien dat ik voor vertrek nog mijn laatste plas kan wegspoelen…

De tocht naar Dharamsala verliep vlekkeloos. We werden opgehaald door een studiegenoot van Geshela uit hetzelfde huis van klooster Sera-Je. Maar wat een achtbaan de berg op naar ons hotel! Gelukkig een fantastische taxichauffeur die iedereen links laat liggen en zich zonder schade een weg baant tussen koeien, apen en in Dharamsala zelf tussen de horden toeristen en monniken. Hotel U-tsang house bereiken we te voet kruip-door sluip-door. Ik probeer referentiepunten te onthouden. Slapende honden en afval zijn geen goed referentiepunt, dat ligt overal. De hotelkamers zijn prima. Ik heb zowaar een kamer voor mezelf! Ik ben heel blij dat ik een touw meegenomen heb voor de handdoeken e.a. dingen die ik wil laten luchten. Er is geen stoel. En ik ben heel blij met mijn lakenzak en opblaasbaar matras. Dat geeft net even meer komfoor dan de harde matrassen die nauwelijks ondersteuning bieden. Morgen hebben we vrij en gaan we een toegangspas voor de lessen van de Dalai Lama halen, fm- radio voor het vertalen en een beetje shoppen want oh… wat is hier veel wat ik mooi vind zeg! Die uitbundige kleuren smeken om bewondering. En dan het eten… masala, tsoukpa… Samen met zijn studiegenoot en nog een buurman hebben we heerlijk gegeten. En nu hoop ik op een goede nachtrust. Mijn kamer kijkt uit op een muur maar de lucht is koel. Mijn kamer grenst aan een keuken waar borden en bestek geluiden zijn naast Indiase muziek. Vanuit de voordeur hoor ik ook getoeter en een ander gejengel… tjonge. Waarom had ik een beeld van een balkon met uitzicht op de Himalaya? Misschien omdat ik dat beeld kan dromen. We blijven een paar dagen hier. Ik wil ook een stukje de bergen in als het kan en we gaan ook naar een dorp waar thanka’s geschilderd worden.

Back home, een terugblik

De laatste dagen India gingen in een ras tempo voorbij. De bedluizen hebben na een bloeddorstige vergadering besloten me gratie te verlenen. Beide Pema’s hebben ons in de watten gelegd… het oude “0hm-mani-padme-hum”-mannetje (broer van overleden abt) heeft ons alle drie aangenaam verrast met een boeddhabeeldje uit de altaarkast van de abt. De hele dag is hij druk in de weer met het verzorgen van de offergaven. Oude lieve mannetjes doen me denken aan mijn vader, wijs en zich voortbewegend in een aura van licht. Zo mooi dat zelfs de vele rimpeltjes in het gelaat en de stramheid van het lichaam er helemaal bij verbleken. Pema Khandro kon het ook niet laten ons elk iets te schenken en ik kreeg… een witte Tara! Ze heeft plaatsgenomen naast het boeddhabeeldje en kijkt me nu vriendelijk aan in haar nieuwe westerse onderkomen. Blijkbaar hebben ze geen van beiden last van jetleg nog cultuurshock.

Ik blik met blijheid terug op al mijn ervaringen. Schokkend vond ik de glitter en glammer van alle Boeddhabeelden in de kloosters die in schril contrast staan tot de armetierige condities waar de monniken in leven. In Tibet liggen de dorpen en steden geïsoleerd van elkaar waardoor verschillende tradities zijn ontstaan met elk hun eigen beschermgoden die bij de ingang van de gompa in een apart kamertje de boel in de gaten houden. Na de vlucht van de Tibetanen door de onderdrukking van de Chinezen heeft elke kloostergemeenschap een poging gedaan om een replica van het oorspronkelijke klooster in Tibet in India te maken. Hierdoor zie je verschillende ommuurde kloosters naast elkaar in een soort enclave van Tibet in India. Ze hebben blijkbaar besloten om elk hun eigen culturele erfgoed te importeren in een poging zo hun culturele wortels niet te verliezen. Ik vraag me af of dit op deze manier lang stand kan houden. Er is voor zover ik heb begrepen geen directe samenwerking tussen die verschillende kloosterclans of sektes. Er is dus niet één gompa voor alle monniken maar één gompa voor iedere clan. Het lijkt baas boven baas te zijn over wie de mooiste beelden enzo heeft. En uiteraard staan de nonnen onderaan de ladder in deze strijd. Vrouwen krijgen ook in de Tibetaanse cultuur net als in India nog steeds een ondergeschikte rol ondanks dat de Boeddha daar toch duidelijke uitspraken over heeft gedaan. Zonder gelijkmoedigheid en altruïsme geen verlichting.
Het roept bij mij hetzelfde op als toen ik met Alexander door Vaticaanstad liep. Op de een of andere manier heeft iedere religieuze beweging er behoefte aan om met veel poeha iets buiten zich neer te zetten terwijl het in essentie om innerlijke verrijking gaat.
Aan de ene kant kan dit ontroerend zijn en is het een uitdrukking van cultuur maar ik mis hierin de balans. Ook het strenge regime waaraan de monniken worden onderworpen roept bij mij vraagtekens op. Heeft het echt zin om uren na elkaar pudja’s te houden en mantra’s te reciteren? Als ik op mijn eigen ervaring afga, dan schuurt mijn geest zich in mijn dagelijkse leven, mijn gezin, mijn werk. Daar probeer ik me geestelijk aan te schaven en te verrijken. Puja’s en mantra’s zijn een verfrissende aanvulling. Veel kloosterlingen zijn naar mijn idee monnik/non geworden als beste optie naast een armoedig bestaan waarin hard werken het enige middel is om te overleven. Als monnik/non heb je in elk geval onderdak, eten en de mogelijkheid je verder te ontwikkelen en verdien je respect. In het westen zijn we naar mijn idee wat dit betreft een stukje verder. Er is meer gelijkheid tussen man/vrouw, de middenklasse is sterk. Ieder kind krijgt de mogelijkheid en is zelfs verplicht naar school te gaan. Dit geeft je de mogelijkheid om te kiezen voor het celibaat. Maar geeft het celibaat dan echt meer voordelen boven een relatie waarin je met respect voor elkaar elk je eigen pad kunt volgen? Ik ben super blij met de keuzes die ik heb gemaakt in dit leven. De mensen die me omringen, de wetenschappelijk basis die me in staat stelt te onderzoeken wat het beste werkt zowel bij mezelf als voor anderen. Ik ben blij dat de Dalai Lama in zijn leven het monastieke leven heeft geïntegreerd met wetenschappelijke kennis. Hiermee nodigt hij veel mensen uit om af te rekenen met magisch denken en het je afhankelijk opstellen van personen die je mogelijk verder verwijderen van je eigen wijsheid (Boeddha-natuur) in plaats van het versterken van het contact daarmee. Terugblikkend denk ik dat deze reis me hier meer bewust van heeft gemaakt. Ik ben blij met de omstandigheden waarin ik leef en dat ik over alle mogelijkheden beschik me verder te ontwikkelen (lees: ont-wikkelen, vrijmaken van allerlei niet ter zake doende verwikkelingen).
Ik adem met vreugde de Nederlandse frisse lucht in, voel me blij terwijl ik naar mijn werk fiets, de was ophang. Vrij in elk moment eigenlijk. Ik hoop dat ik gesterkt door alle ervaringen van deze reis, op mijn manier iets positiefs kan bijdragen aan deze wereld. Ik wens dat we uiteindelijk allen getuige mogen zijn van een wereld van vrede en welzijn waarin onze boeddha-natuur zich in volle glorie weerspiegelt. Met dank voor jullie mooie reacties en deelname aan dit spirituele avontuur. Van harte, Fabiola.